Έχουν περάσει 111 χρόνια από τότε που ξεριζώθηκε μια για πάντα ο Ελληνισμός από τη λεγόμενη Ανατολική Ρωμυλία. Η ονομασία Ρωμυλία είναι κατά βάση τουρκική, από το Ρουμ και το Υλί, που σημαίνει «Επαρχία των Ρωμιών», δηλαδή των Ελλήνων. Η Ανατολική Ρωμυλία είχε έκταση γύρω στα 36.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και τα σύνορά της αποτελούνται στα βόρεια από την οροσειρά του Αίμου, στα νότια από την οροσειρά της Ροδόπης, στα δυτικά της έχει το όρος Όρβηλος και στ’ ανατολικά της βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο. Την ελληνικότητα της Ανατολικής Ρωμυλίας δεν μπόρεσε ποτέ κανείς να αμφισβητήσει. Το μαρτυρούν αυτό τόσο ο ελληνικός πληθυσμός της, που σε περίοδο μεγάλης ακμής έφτασε κάποτε τους 600.000 περίπου κατοίκους, όσο και οι 5 μητροπόλεις, οι 113 κεντρικές εκκλησιές, τα 100 παρεκκλήσια, τα 10 μοναστήρια, τα 66 σχολειά, μερικά ανώτερης παιδείας, με 8.000 περίπου μαθητές και 186 δασκάλους.
Πλούσια ήταν η συμβολή της Ανατολικής Ρωμυλίας στα Γράμματα, στις Τέχνες, στον Πολιτισμό. Ήθη και Έθιμα πανάρχαια Θρακικά κι Ελληνικά διασώζονται ακόμα και μέχρι τις μέρες μας εκεί. Όταν, λοιπόν, η Ρωσία και οι Δυτικές Δυνάμεις παρέδιδαν την Βόρεια Θράκη στους Βουλγάρους, γνώριζαν ότι παρέδιδαν ένα κομμάτι της ελληνικής γης, αφού αθέτησαν ακόμα και την ονομασία Ανατολική Ρωμυλία. Η ιστορία άλλωστε είναι ο αδιάψευστος κριτής. Οι Θράκες ήταν αυτόχθονας λαός. Πατρίδα τους από τα μυθικά χρόνια, είναι η ενιαία Θράκη. Θράκες ήταν οι Πελασγοί, οι παλαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας. Ο Έβρος (ονομασία που πήρε και ο γνωστός ποταμός) ήταν γιός του Αίμου και της Ροδόπης. Η Θράκη υπήρξε επίσης πατρίδα του Ορφέα. Εκεί στις όχθες του Έβρου, ακούστηκε για πρώτη φορά η γλυκόλαλη λύρα του, που μάγευε ακόμη και τα άγρια ζώα. Οι Θράκες είχαν λάβει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Από τη Θράκη ήταν ο προσωκρατικός φιλόσοφος Δημόκριτος και αργότερα ο Σπάρτακος, ο μεγάλος δούλος επαναστάτης, και άλλοι πολλοί.
Κατά τους βυζαντινούς χρόνους εμφανίζονται βέβαια από τα Βόρεια οι Βούλγαροι, αλλά η Θράκη παραμένει καθαρά Ελληνική και Προπύργιο του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στις επιδρομές των βαρβάρων του Βορρά. Στα χρόνια της δουλείας, από τον 14ο αιώνα μέχρι και τον 19ο, οι Βούλγαροι δεν εξαφανίζονται μόνο από το προσκήνιο της ιστορίας, αλλά χάνουν εντελώς και την εθνική τους ταυτότητα. Ο πανσλαβισμός θα έρθει αργότερα, στα τέλη πια του 19ου αιώνα, όταν οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις θα βάλουν στην σκακιέρα των συμφερόντων τους τη Βαλκανική, για να κινούν τα πιόνια τους. Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία και Αυστροουγγαρία έπρεπε να κατασπαράξουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην περιοχή των Βαλκανίων κι η καθεμιά τους να πάρει το μερίδιό της. Έτσι λοιπόν άρχισε η μοιρασιά. Η Ρωσία με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ιδρύει μια Βουλγαρία τέρας. Οι Δυτικές Δυνάμεις έχουν άλλα συμφέροντα και προσβάλλουν τη συνθήκη αυτή, κάνοντας άλλο συνέδριο στο Βερολίνο το 1878 και γίνεται ξανά η μοιρασιά των Βαλκανίων. Η Βόρεια Θράκη ονομάζεται Ανατολική Ρωμυλία και κηρύσσεται αυτόνομη. Ξεκομμένη από τον κύριο κορμό της Ελλάδας, ανήμπορη η Ελληνική πολιτική να παίξει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της περιοχής, η Ανατολική Ρωμυλία μετατρέπεται σε εύκολη λεία για τους επιβουλείς.
Κάπως έτσι αρχίζει ο μεγάλος Γολγοθάς για τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το μεγαλύτερο όμως δράμα έρχεται το καλοκαίρι του 1906. Επί τρεις μήνες το τουφέκι, η φωτιά και το τσεκούρι δούλευαν ακατάπαυστα. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για να ξέρουμε πόσοι πέρασαν από το λεπίδι των Βουλγάρων. Πάντως πάνω από 120 εκκλησιές, 70 σχολειά, ανάμεσά τους και η νεοσύστατη Μαράσλειος Σχολή, το κόσμημα της πανάρχαιας πόλης της Φιλιππούπολης, καταστράφηκαν. Το Μεγάλο όμως Ολοκαύτωμα έγινε στην Αγχίαλο. Η Βουλγαρική μανία αφού κατέσφαξε τους κατοίκους, παρέδωσε στις φλόγες ότι απόμεινε. Θρήνος, Κλαυθμός και Οδυρμός πολύς.
Μετά τα γεγονότα αυτά δεν είχε μείνει τίποτε άλλο παρά η φυγή των Ελλήνων. Μ’ ένα δισάκι στον ώμο και με κουράγιο αρκετό, φεύγουν βίαια ξεριζωμένοι από τις εστίες και τα πατρώα εδάφη τους, που τόσες λαμπρές σελίδες ιστορίας έχουν γράψει. Ο ξεριζωμός συνεχίζεται και μέχρι το 1920-1923 με τη συνθήκη του Νεϊγύ «περί εκούσιας μετανάστευσης», η οποία όμως έγινε γρήγορα, αναγκαστικά και βίαια. Χιλιάδες καραβάνια Ελλήνων προσφύγων εγκαταλείπουν τα υπάρχοντά τους και ψάχνουν να βρουν μια καινούργια πατρίδα. Το Ελληνικό Κράτος βρέθηκε ανέτοιμο να τους εγκαταστήσει γρήγορα μαζί με τους άλλους ξεριζωμένους αδελφούς τους της Μικράς Ασίας και η μεγάλη οδύσσεια αυτών των προσφύγων συνεχίστηκε και μέσα στη μητέρα πατρίδα. Ο κύριος όγκος των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας θα εγκατασταθεί τελικά στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Εκεί παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αντίξοες συνθήκες μπόρεσαν να επιβιώσουν, να ριζώσουν και να επανδρώσουν τον βασικό κορμό της Ελλάδας.
Θα φέρουν, ωστόσο, μαζί τους τα χιλιάδες χρόνια της πλούσιας ιστορίας και του πολιτισμού τους, ξετυλίγοντάς τα μέσα από τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά τους. Κύριος εκφραστής του πολιτισμού τους είναι η αρχέγονη μουσική τους παράδοση, τα τραγούδια και οι χοροί τους, που έχουν τις καταβολές τους στο βυζάντιο, περιγράφονται όμως και στην αρχαιότητα από τον Ησίοδο, τον Πλούταρχο και τον Ξενοφώντα. Το ύφος τους μαρτυρεί τη δυναμική της περιοχής της Βόρειας Θράκης, την οποία σεβάστηκαν και διατήρησαν ακόμα και οι Βούλγαροι.
Αυτή η μουσική παράδοση της Ανατολικής Ρωμυλίας αποτελείται από πολύ ζωηρούς χορούς, που τους διακρίνει η γρήγορη, ρυθμική τους κίνηση. Είναι χοροί θεματικοί, κυκλικοί, αντικριστοί και μικτοί, που διαθέτουν πολλή ένταση, δυναμισμό, συναίσθημα και πολυπλοκότητα κινήσεων, όπως ο Ζωναράδικος χορός, που είναι ο πιο γνήσιος Ρωμυλιώτικος χορός και ο Μπογδάνος, που είναι βουνίσιος χορός. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι και ο τσιρισμός της φωνής των γυναικών της Ανατολικής Ρωμυλίας στο τραγούδι, ενώ δεν λείπουν και τα ζωηρά επιφωνήματα, που είναι στοιχεία που προσδίδουν τον ξεχωριστό χαρακτήρα στους χορούς της Θράκης.
Το μεγαλείο αυτής της τόσο σπουδαίας μουσικοχορευτικής παράδοσης του αδούλωτου Ελληνισμού, της αλησμόνητης Ανατολικής μας Ρωμυλίας, παρουσίασε στις 7 του Μάη 2017 στο Κινηματοθέατρο «Ορφέας» της πόλης Κω το συγκρότημα με τη χορική διδασκαλία του Μανόλη Χαλκιδιού και τίτλο: «Ο ήχος πιάνει το χορό και γίνεται τραγούδι», στα πλαίσια μιας αξιέπαινης εκδήλωσης, που διοργάνωσε το Λύκειο των Ελληνίδων-Παράρτημα Κω. Χρέος έχουμε οι Έλληνες ποτέ να μην ξεχνούμε.
Πλούσια ήταν η συμβολή της Ανατολικής Ρωμυλίας στα Γράμματα, στις Τέχνες, στον Πολιτισμό. Ήθη και Έθιμα πανάρχαια Θρακικά κι Ελληνικά διασώζονται ακόμα και μέχρι τις μέρες μας εκεί. Όταν, λοιπόν, η Ρωσία και οι Δυτικές Δυνάμεις παρέδιδαν την Βόρεια Θράκη στους Βουλγάρους, γνώριζαν ότι παρέδιδαν ένα κομμάτι της ελληνικής γης, αφού αθέτησαν ακόμα και την ονομασία Ανατολική Ρωμυλία. Η ιστορία άλλωστε είναι ο αδιάψευστος κριτής. Οι Θράκες ήταν αυτόχθονας λαός. Πατρίδα τους από τα μυθικά χρόνια, είναι η ενιαία Θράκη. Θράκες ήταν οι Πελασγοί, οι παλαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας. Ο Έβρος (ονομασία που πήρε και ο γνωστός ποταμός) ήταν γιός του Αίμου και της Ροδόπης. Η Θράκη υπήρξε επίσης πατρίδα του Ορφέα. Εκεί στις όχθες του Έβρου, ακούστηκε για πρώτη φορά η γλυκόλαλη λύρα του, που μάγευε ακόμη και τα άγρια ζώα. Οι Θράκες είχαν λάβει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Από τη Θράκη ήταν ο προσωκρατικός φιλόσοφος Δημόκριτος και αργότερα ο Σπάρτακος, ο μεγάλος δούλος επαναστάτης, και άλλοι πολλοί.
Κατά τους βυζαντινούς χρόνους εμφανίζονται βέβαια από τα Βόρεια οι Βούλγαροι, αλλά η Θράκη παραμένει καθαρά Ελληνική και Προπύργιο του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στις επιδρομές των βαρβάρων του Βορρά. Στα χρόνια της δουλείας, από τον 14ο αιώνα μέχρι και τον 19ο, οι Βούλγαροι δεν εξαφανίζονται μόνο από το προσκήνιο της ιστορίας, αλλά χάνουν εντελώς και την εθνική τους ταυτότητα. Ο πανσλαβισμός θα έρθει αργότερα, στα τέλη πια του 19ου αιώνα, όταν οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις θα βάλουν στην σκακιέρα των συμφερόντων τους τη Βαλκανική, για να κινούν τα πιόνια τους. Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία και Αυστροουγγαρία έπρεπε να κατασπαράξουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην περιοχή των Βαλκανίων κι η καθεμιά τους να πάρει το μερίδιό της. Έτσι λοιπόν άρχισε η μοιρασιά. Η Ρωσία με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ιδρύει μια Βουλγαρία τέρας. Οι Δυτικές Δυνάμεις έχουν άλλα συμφέροντα και προσβάλλουν τη συνθήκη αυτή, κάνοντας άλλο συνέδριο στο Βερολίνο το 1878 και γίνεται ξανά η μοιρασιά των Βαλκανίων. Η Βόρεια Θράκη ονομάζεται Ανατολική Ρωμυλία και κηρύσσεται αυτόνομη. Ξεκομμένη από τον κύριο κορμό της Ελλάδας, ανήμπορη η Ελληνική πολιτική να παίξει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της περιοχής, η Ανατολική Ρωμυλία μετατρέπεται σε εύκολη λεία για τους επιβουλείς.
Κάπως έτσι αρχίζει ο μεγάλος Γολγοθάς για τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το μεγαλύτερο όμως δράμα έρχεται το καλοκαίρι του 1906. Επί τρεις μήνες το τουφέκι, η φωτιά και το τσεκούρι δούλευαν ακατάπαυστα. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για να ξέρουμε πόσοι πέρασαν από το λεπίδι των Βουλγάρων. Πάντως πάνω από 120 εκκλησιές, 70 σχολειά, ανάμεσά τους και η νεοσύστατη Μαράσλειος Σχολή, το κόσμημα της πανάρχαιας πόλης της Φιλιππούπολης, καταστράφηκαν. Το Μεγάλο όμως Ολοκαύτωμα έγινε στην Αγχίαλο. Η Βουλγαρική μανία αφού κατέσφαξε τους κατοίκους, παρέδωσε στις φλόγες ότι απόμεινε. Θρήνος, Κλαυθμός και Οδυρμός πολύς.
Μετά τα γεγονότα αυτά δεν είχε μείνει τίποτε άλλο παρά η φυγή των Ελλήνων. Μ’ ένα δισάκι στον ώμο και με κουράγιο αρκετό, φεύγουν βίαια ξεριζωμένοι από τις εστίες και τα πατρώα εδάφη τους, που τόσες λαμπρές σελίδες ιστορίας έχουν γράψει. Ο ξεριζωμός συνεχίζεται και μέχρι το 1920-1923 με τη συνθήκη του Νεϊγύ «περί εκούσιας μετανάστευσης», η οποία όμως έγινε γρήγορα, αναγκαστικά και βίαια. Χιλιάδες καραβάνια Ελλήνων προσφύγων εγκαταλείπουν τα υπάρχοντά τους και ψάχνουν να βρουν μια καινούργια πατρίδα. Το Ελληνικό Κράτος βρέθηκε ανέτοιμο να τους εγκαταστήσει γρήγορα μαζί με τους άλλους ξεριζωμένους αδελφούς τους της Μικράς Ασίας και η μεγάλη οδύσσεια αυτών των προσφύγων συνεχίστηκε και μέσα στη μητέρα πατρίδα. Ο κύριος όγκος των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας θα εγκατασταθεί τελικά στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Εκεί παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αντίξοες συνθήκες μπόρεσαν να επιβιώσουν, να ριζώσουν και να επανδρώσουν τον βασικό κορμό της Ελλάδας.
Θα φέρουν, ωστόσο, μαζί τους τα χιλιάδες χρόνια της πλούσιας ιστορίας και του πολιτισμού τους, ξετυλίγοντάς τα μέσα από τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά τους. Κύριος εκφραστής του πολιτισμού τους είναι η αρχέγονη μουσική τους παράδοση, τα τραγούδια και οι χοροί τους, που έχουν τις καταβολές τους στο βυζάντιο, περιγράφονται όμως και στην αρχαιότητα από τον Ησίοδο, τον Πλούταρχο και τον Ξενοφώντα. Το ύφος τους μαρτυρεί τη δυναμική της περιοχής της Βόρειας Θράκης, την οποία σεβάστηκαν και διατήρησαν ακόμα και οι Βούλγαροι.
Αυτή η μουσική παράδοση της Ανατολικής Ρωμυλίας αποτελείται από πολύ ζωηρούς χορούς, που τους διακρίνει η γρήγορη, ρυθμική τους κίνηση. Είναι χοροί θεματικοί, κυκλικοί, αντικριστοί και μικτοί, που διαθέτουν πολλή ένταση, δυναμισμό, συναίσθημα και πολυπλοκότητα κινήσεων, όπως ο Ζωναράδικος χορός, που είναι ο πιο γνήσιος Ρωμυλιώτικος χορός και ο Μπογδάνος, που είναι βουνίσιος χορός. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι και ο τσιρισμός της φωνής των γυναικών της Ανατολικής Ρωμυλίας στο τραγούδι, ενώ δεν λείπουν και τα ζωηρά επιφωνήματα, που είναι στοιχεία που προσδίδουν τον ξεχωριστό χαρακτήρα στους χορούς της Θράκης.
Το μεγαλείο αυτής της τόσο σπουδαίας μουσικοχορευτικής παράδοσης του αδούλωτου Ελληνισμού, της αλησμόνητης Ανατολικής μας Ρωμυλίας, παρουσίασε στις 7 του Μάη 2017 στο Κινηματοθέατρο «Ορφέας» της πόλης Κω το συγκρότημα με τη χορική διδασκαλία του Μανόλη Χαλκιδιού και τίτλο: «Ο ήχος πιάνει το χορό και γίνεται τραγούδι», στα πλαίσια μιας αξιέπαινης εκδήλωσης, που διοργάνωσε το Λύκειο των Ελληνίδων-Παράρτημα Κω. Χρέος έχουμε οι Έλληνες ποτέ να μην ξεχνούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου