ΧΡΟΝΙΚΑ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΩ
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1908. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΩΑΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - ΤΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΚΥΜΑ ΤΩΝ ΚΩΩΝ ΠΡΟΣ ΤΙΣ Η.Π.Α. ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ: Τον Δεκέμβριο του 1908 ιδρύθηκε στη Νέα Υόρκη ο πρώτος Κωακός Σύλλογος, με την επωνυμία «Ιπποκράτης». Ιδρυτές του ήταν 8 πρωτοπόροι μετανάστες προερχόμενοι κυρίως από την Αντιμάχεια. Είχε χαρακτήρα αλληλοβοηθητικό και αγαθοεργό και πέτυχε κατά τη διάρκεια της δράσης του να αποταμιεύσει γύρω στα 10.000 δολάρια, που διέθεσε για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Αργότερα, το 1932, διαλύθηκε στέλλοντας χρηματικό περίσσευμα στην Αντιμάχεια για την ανακούφιση κοινωφελών έργων. Για την ίδρυση και άλλων Κωακών Συλλόγων στις Η.Π.Α. θα γίνει αναφορά σε προσεχή φύλλα.
Να σημειωθεί εδώ ότι όλοι σχεδόν οι μετανάστες από την Κω, που έφθασαν στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αμερική, ήταν άτεχνοι, προερχόμενοι κυρίως από το γεωργικό κλάδο. Η Νέα Υόρκη ήταν το λιμάνι της εισροής και στη μεγαλούπολη αυτή εγκαταστάθηκαν αρχικά. Χωρίς γνώση της αγγλικής γλώσσας και χωρίς καθοδήγηση εργάζονταν άλλοι στα εστιατόρια, άλλοι στα ζυθοποιεία, άλλοι ως λούστροι, άλλοι σε εργοστάσια και αρκετοί σε διάφορες φάρμες (μεγάλα περιβόλια, κυρίως λαχανικών) της περιοχής της Νέας Υόρκης και μάλιστα στο Στάτεν Άϊλαντ (εκεί όπου έζησε και απέθανε η Αντιμαχίτισσα τραγουδίστρια Μαρίκα Παπαγκίκα, όπως μας πληροφόρησε σε σχετικό δημοσίευμά του στο «Βήμα της Κω» ο φίλος κ. Νίκος Γ. Ιτσινές). Σιγά - σιγά άρχισαν να απομακρύνονται από τη Νέα Υόρκη. Ένας μεγάλος όγκος κυρίως από το Ασφενδιού, το Πυλί και ορισμένοι από την πόλη της Κω εγκαταστάθηκαν στο Λάγκαστερ της Πενσυλβανίας, 150 περίπου μίλια δυτικά της Νέας Υόρκης κι έτσι δημιουργήθηκε η δεύτερη μεγάλη αποικία των Κώων στην Αμερική. Γρήγορα πολιτογραφήθηκαν Αμερικανοί, ενώ μερικοί πολέμησαν ως εθελοντές στον Αμερικανικό Στρατό κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως ο Θωμάς Κεφάλας, ο Αθανάσιος Τσαμπουνιάρης, ο Ιωάννης Κουρζής κ.ά. Αν και έγιναν νομοταγείς Αμερικανοί πολίτες δεν ξέχασαν την πατρίδα τους, τη θρησκεία τους, την Ελληνικότητά τους.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1912. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΩΝ ΚΩΩΝ: Με την υπογραφή της συνθήκης του Ouchy-Λωζάννης μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, τον Οκτώβριο του 1912, τερματίστηκε ο Ιταλο-Τουρκικός Πόλεμος και επήλθε μεταβολή της μέχρι τότε ιταλικής προσωρινής πολεμικής (de jure belli) κατοχής των Δωδεκανήσων σε ειρηνική ( de jure pacis) κατοχή, που σήμαινε ότι τα νησιά μας θα παρέμεναν ιταλοκρατούμενα σαν «ενέχυρο» μέχρις ότου εκπληρωνόταν η υποχρέωση της Τουρκίας να εκκενώσει από τα στρατεύματά της την Κυρηναϊκή και την Τριπολίτιδα, περιοχές της Αφρικής που ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και για την απόκτηση των οποίων ενδιαφερόταν διακαώς η Ιταλία. Τα Δωδεκάνησα θα επιστρέφονταν και πάλι στην Τουρκία μόλις ολοκληρωνόταν αυτή η υποχρέωση. Οι Δωδεκανήσιοι, όπως ήταν φυσικό, μόλις πληροφορήθηκαν το περιεχόμενο αυτής της ανήκουστης και προδοτικής σε βάρος τους συνθήκης, ξεσηκώθηκαν και με αλλεπάλληλα τοπικά Ψηφίσματα διαμαρτυρήθηκαν, διατρανώνοντας τον ακέραιο πόθο τους για Ένωση με την Ελλάδα. Ανάμεσα στους πρώτους που είχαν ξεσηκωθεί ήταν και οι κάτοικοι της Κω, οι οποίοι συνήλθαν στις 20 Δεκεμβρίου του 1912 και εξέδωσαν Ψήφισμα, που απευθυνόταν κυρίως προς τον Edward Grey, τον Άγγλο Υπουργό των Εξωτερικών και Πρόεδρο της Διάσκεψης των Πρεσβευτών των Μεγάλων Δυνάμεων που επρόκειτο να συζητήσουν στο Λονδίνο την τύχη των νησιών μας με τους αντιπροσώπους των Βαλκανικών κρατών. Το ίδιο Ψήφισμα στάλθηκε επίσης στον Έλληνα Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και στον Πρωθυπουργό της Ιταλίας Giovanni Giolitti.
Το Ψήφισμα, σε γενικές γραμμές, τόνιζε: α) Την απόκρουση κάθε σκέψης επαναφοράς της Τουρκικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα, ακόμη και με τη μορφή της αυτονομίας. β) Την έκφραση του αναλλοίωτου και προαιώνιου πόθου του Κωακού Λαού να ενωθεί με τη Μητέρα Ελλάδα και γ) Την επίκληση της αμέριστης αντίληψης του Άγγλου Υπουργού των Εξωτερικών για τον ενωτικό με την Ελλάδα πόθο, ζητώντας του την αναγνώριση και τη διεθνή κύρωση της εθνικής των Κώων αποκατάστασης.
Το Ψήφισμα έφερε την υπογραφή του Μητροπολίτη Κώου Αγαθαγγέλου, του Δημάρχου Κω Μιχαήλ Παρθενιάδη και μεγάλου αριθμού των κατοίκων της πόλης και των χωριών μαζί με τις υπογραφές και τις σφραγίδες των δημογεροντιών τους. Δυστυχώς η Ιταλία συνέχισε να περιφρονεί τα ενωτικά ψηφίσματα των Κώων και των άλλων νησιωτών και παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις του Πρωθυπουργού της για προσωρινότητα της κατοχής της, αργά, αλλά σταθερά, θα ισχυροποιήσει με σειρά διοικητικών μέτρων και πολλών άλλων πολιτικών αποφάσεων τη θέση της στα Δωδεκάνησα.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1932. Η ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΩ: Τον Ιανουάριο του 1927 το Μητροπολιτικό Συνέδριο της πόλης Κω, υπό την Προεδρία του Αρχιμανδρίτη Φιλήμονα Φωτοπούλου, παρακάλεσε με έγγραφό του τον Ιταλό Διευθυντή του Τεχνικού Κυβερνητικού Γραφείου Κω, τον Castelli, «να εκπονήσει σχέδιον της εκ βάθρων ανοικοδομήσεως του ιερού ναού Αγίας Παρασκευής της πόλεως Κω, εις τύπον βυζαντινόν και εις την αυτήν θέσιν όπου κείται σήμερον» (εννοείται η μέχρι τότε μικρή εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής) υπολογισμού δαπάνης 300.000 ιταλικών λιρετών.
Η παλαιά μικρή εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής χρονολογείτο από το δεύτερο περίπου μισό του 17ου αιώνα (Βλ. Κώδικα Α΄ Αρχείου Δουλείας Ιεράς Μητροπόλεως Κω), βρισκόταν στην προ του σεισμού του 1933 συνοικία της Άσπας και περιέκλειε γύρω της μερικά κελιά για ξένους ‘δηλούντα συμπάθειαν συμπασχόντων’, όπως σημειώνει στα «Κώιά» του ο Ζαρράφτης. Η κίνηση για την ανέγερση της νέας εκκλησιάς μαρτυρεί τη θρησκευτική πνοή που κατείχε τους Κώους και ιδιαίτερα τους ενορίτες της Άσπας τη δύσκολη εκείνη περίοδο της Ιταλοκρατίας.
Ο Castelli ανέθεσε την εκπόνηση του σχεδίου στο γαμπρό του Orsini, αρχιτέκτονα και ειδικό βυζαντινολόγο σχεδιαστή της Ρώμης. Το σχέδιο συντάχθηκε πράγματι κι έγινε δεκτό από το Μητροπολιτικό Συνέδριο, που στη συνέχεια το έστειλε στον Κωακό Σύλλογο «Αγία Παρασκευή» της Νέας Υόρκης, για να εγκριθεί και από τους συμπατριώτες της Αμερικής. Να σημειωθεί εδώ ότι ο Σύλλογος αυτός ιδρύθηκε το 1910 με σκοπό να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της παλαιάς εκκλησιάς της Αγίας Παρασκευής. Γι αυτό ως το 1916 είχε συγκεντρώσει 8.000 δολάρια, που βρίσκονταν κατατεθειμένα σε Τράπεζες. Τον Σεπτέμβριο του 1927 ο Σύλλογος αυτός μαζί με την έγκρισή του έστειλε στην Ορθόδοξη Κοινότητα της Κω και 2.800 λιρέτες προς εξόφληση της αμοιβής που συμφωνήθηκε για την εκπόνηση του σχεδίου και των συναφών μελετών. Η Κυβερνητική άδεια για την ανοικοδόμηση ζητήθηκε από τη Μητρόπολη στις 30 Δεκεμβρίου του 1927 και δόθηκε τελικά στις 4 Απριλίου του 1928. Στις 8 Μαρτίου του 1931 θα τεθεί ο θεμέλιος λίθος, τη δε ανοικοδόμηση ανέλαβε η Οικοδομική Εταιρεία Urbani αντί 205.000 λιρετών, με μηχανικό τον Marcello Urbani, ο οποίος παρέδωσε το έργο ένα χρόνο αργότερα στις 18 Δεκεμβρίου του 1932, ημέρα κατά την οποία τελέσθηκε και η πρώτη Θεία Λειτουργία. Τελικά για την ανέγερση του ναού τα εν Αμερική φιλοπρόοδα τέκνα της Ενορίας της Αγίας Παρασκευής έστειλαν 170.000 λιρέτες, ενώ το υπόλοιπο ποσό των 39.790 λιρετών που απαιτήθηκε για την αποπεράτωση, καλύφθηκε από τους ντόπιους. Την επόμενη χρονιά του 1933 που έγινε ο τρομερός και καταστρεπτικός σεισμός της Κω η νεόκτιστη εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής έμεινε ανέπαφη, χάρη στην τέλεια κατασκευή της και κανένας από τους χριστιανούς που εκκλησιάζονταν σ’ αυτήν την ώρα που ξέσπασε ο εγκέλαδος δεν έπαθε το παραμικρό.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1940. Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ DE VECCHI: Ο εμπνευστής και διατάξας τον άνανδρο τορπιλισμό του αγκυροβολημένου στο λιμάνι της Τήνου ελληνικού καταδρομικού «Έλλη» τον δεκαπενταύγουστο του 1940 και άσπονδος εχθρός του Ελληνισμού Ιταλός Κυβερνήτης της Δωδεκανήσου De Vecchi, που υπήρξε ο πιο δραστήριος υποκινητής του Μουσολίνι για την άδικη επίθεση των Ιταλών κατά της Ελλάδας, θα υποβάλει στις 5 Δεκεμβρίου του 1940 την παραίτησή του και θα επιστρέψει στη Ρώμη, χολωμένος τάχα που δεν του έστειλαν στρατιωτικές ενισχύσεις για να χτυπήσει «τα γουρούνια» (η λέξη είναι του Badoglio) τους Έλληνες.
Τον παραιτηθέντα De Vecchi ο ίδιος ο Ciano (Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας και γαμπρός του Μουσολίνι) παρομοίωσε με τους ποντικούς που εγκαταλείπουν το πλοίο μόλις αντιληφθούν πως κινδυνεύει να βυθιστεί. Μεγάλη ωστόσο συσκότιση επικράτησε γύρω από το τελευταίο κεφάλαιο της περιπετειώδους ζωής του De Vecchi. Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943 πήγε στην Val d’ Aosta.Κρύφτηκε σε μοναστήρι, από το οποίο μέσω ενός μοναχού βρισκόταν ανώνυμα σε μυστική επικοινωνία με τους παρτιζάνους, στους οποίους έστελλε συμβουλές και υλικές βοήθειες. Τον Δεκέμβριο του 1946 πήγε στη Ρώμη απ’ όπου αεροπορικώς αναχώρησε για το Μπουένος Άϊρες με διαβατήριο της Ουρουγουάης, στ’ όνομα του Valeriano Bueno. Πέτυχε τη σχετική άδεια από τον ίδιο τον Περόν, που τον γνώριζε από την εποχή που ο Αργεντινός δικτάτορας φοιτούσε σε στρατιωτική σχολή του Τοrino. Εγκαταστάθηκε στο εσωτερικό της Αργεντινής και καταγινόταν με αγροτικές επιχειρήσεις. Στο μεταξύ καταδικάστηκε ερήμην από το Ειδικό Δικαστήριο, που λειτουργούσε στη Ρώμη για τους φασίστες, σε πέντε χρόνια φυλάκισης, που καλύφθηκαν όμως από αμνηστία. Έτσι ο De Vecchi μπόρεσε τελικά να επιστρέψει ανενόχλητος στη Ρώμη, όπου πέθανε το έτος 1959.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1943. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΙ ΔΥΟ ΚΩΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΩΝ: Από τα σκληρά μέτρα των Γερμανών κατακτητών πολύ θα υποφέρουν οι Κώοι και ιδιαίτερα οι χωρικοί, άνθρωποι απλοϊκοί, που δεν ήξεραν τι σήμαινε Στρατός, γιατί ποτέ δεν είχαν στρατευθεί. Συλλαμβάνονταν όμως και φυλακίζονταν κάθε τόσο για καταχρήσεις στρατιωτικών ειδών, αν και η πρόθεσή τους δεν ήταν να βλάψουν το στρατό κατοχής, αλλά να ωφεληθούν υλικά. Έτσι στα μέσα Νοεμβρίου του 1943, ένα μήνα μετά την έναρξη της Γερμανοκρατίας, οι Ναζί θα συλλάβουν το βοσκό Ηλία Καπίρη από την Αντιμάχεια, γιατί βρήκαν στην κατοχή του ορισμένα στρατιωτικά είδη και γιατί πρόβαλε αντίσταση, ξυλοκοπώντας μερικούς απ’ αυτούς. Ας σημειωθεί ότι ο Καπίρης ήταν πολύ θαρραλέος και χειροδύναμος. Τον καταδίκασαν, λοιπόν, σε θάνατο με απαγχονισμό και πίεζαν τον Ιταλό Διοικητή της Αστυνομίας D. Zucchelli να διαθέσει δυο καραμπινιέρους για να εκτελέσουν την απόφαση. Σκέπτονταν, μάλιστα, να μετατρέψουν σε αγχόνη τη μεσαία αψίδα της εισόδου του Μουσείου της Κω. Ο Zucchelli όμως με χίλιες δυο προφάσεις αρνιόταν, ώσπου το πρωί της Κυριακής, 19ης Δεκεμβρίου [σύμφωνα με διασταύρωση νεότερης πληροφορίας συγγενούς του θύματος, αντί της 28ης Νοεμβρίου, που γράφαμε παλαιότερα ] μερικοί ανυποψίαστοι Κώοι αντίκρισαν έντρομοι στην Πλατεία Ελευθερίας ένα απόσπασμα Γερμανών στρατιωτών με τύμπανα και το σχοινί της αγχόνης να κρέμεται στη συκαμινιά που βρίσκεται ΝΑ του μουσουλμανικού τεμένους ( δίπλα στη σημερινή καφετέρια «Αέναον»). Ο Καπίρης οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης έχοντας μπροστά του πινακίδα που έγραφε: «Κατείχα πράγματα που ανήκαν στα Γερμανικά στρατεύματα». Του πέρασαν τη θηλιά στο λαιμό και υπό τον ήχο των τυμπάνων ένας Γερμανός στρατιώτης κλώτσησε με τη μπότα του το σκαμνί όπου ήταν ανεβασμένος ο κατάδικος και ο άτυχος Καπίρης βρήκε αμέσως το θάνατο. Το σώμα του αιωρούνταν στην αγχόνη ολόκληρη την ημέρα προς εκφοβισμό των κατοίκων της Κω. Άγνωστος επίσης παραμένει ο τόπος, όπου θάφτηκε το αθώο αυτό θύμα της Ναζιστικής θηριωδίας.
Ένας άλλος Κώος , ο Γιώργος Ζουμπουλίκος, ξεκίνησε από το Ασφενδιού για την Αντιμάχεια, ψάχνοντας να βρει δουλειά. Και αφού δεν βρήκε πήγε στον κάμπο και μάζεψε ξύλα, που τα τύλιξε με σύρματα τηλεφώνων. Η Γερμανική περίπολος που τον σταμάτησε για έλεγχο, του καταλόγισε την ευθύνη ότι παρακώλυε την τηλεφωνική επικοινωνία του Γερμανικού Στρατού. Γι αυτό καταδικάστηκε κι αυτός σε θάνατο με απαγχονισμό, που έγινε επίσης την Κυριακή 19 Δεκεμβρίου, στις 8 το πρωί, στο προαύλιο της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας στην Αντιμάχεια.
Η ΕΘΙΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΩ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ:
Στις 4 Δεκεμβρίου, την ημέρα της Αγίας Βαρβάρας, οι νοικοκυρές της Κω φτιάχνουν τα «βάρβαρα», βρασμένο σιτάρι με πολλά εκλεχτά υλικά, όπως ταχίνι, ζάχαρη, αμύγδαλα, καρύδια, σταφίδες, ρόδι, κανέλα, ανθόνερο, πορτοκαλόφυλλο και άλλα μπαχαρικά, γεμάτα γεύση κι ευωδιά, που στέλλονται επίσης μέσα σε βαθιές κούπες στα σπίτια συγγενών και φίλων. Με το έθιμο αυτό θέλουν να προφυλάξουν κυρίως τα παιδιά από την επιδημία της ευλογιάς.
Οι γιορτές από τα Χριστούγεννα ίσαμε των Φώτων ονομάζονται «δωδεκάμερα». Την παραμονή των Χριστουγέννων στα χωριά της Κω ζύμωναν σιταρένιο αλεύρι κι έπλαθαν «κουλλούρgια», «κουλλούρες» (γιορτινά ψωμιά), «ξύσματα» (ψωμιά σιταρένια, ζυμωμένα με ξυσμένη μυζήθρα και μυρωδικά) καθώς και «αφρένα» ή «εφτάζυμα» (αρωματισμένα ψωμιά, που το προζύμι τους γίνεται με τον αφρό βρασμένων ρεβιθιών και φύλλων δάφνης). Όλα αυτά τα «Χριστόψωμα» τα άλειφαν με κρόκο αυγού και τα πλούμιζαν με το χτένι. Ανήμερα τα Χριστούγεννα στα χωριά της Κω, νέοι και γέροι, γυρίζουν παρέες κι επισκέπτονται όλα τα σπίτια του χωριού, για να πουν τα κάλαντα και να ευχηθούν «τ’ αποχρόνου». Το κέρασμα στις επισκέψεις αυτές, εκτός από τα γλυκίσματα (κουραμπιέδες και μελομακάρονα) είναι το μαύρο κώτικο κρασί και μεζές, το «πασκάτικο», δηλ. το γουρουνόπουλο, που συνήθιζαν να σφάζουν σύμφωνα με το έθιμο την παραμονή της μεγάλης γιορτής. Λεγόταν πασκάτικο, γιατί τα Χριστούγεννα οι αγρότες της Κω ήθελαν να τα ονομάζουν Πάσχα (επειδή έτρωγαν το κρέας μετά από σαράντα μέρες νηστείας) ξεχωρίζοντάς τα από τη Λαμπρή, μέρα εορτασμού της Ανάστασης του Χριστού. Γι αυτό και επικράτησε η γνωστή λαϊκή φράση: «Κάθε Πάσκαν gαι Λαμπρήν».
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Ζωντανό παραμένει ως τις μέρες μας το έθιμο των κώτικων καλάντων. Οι νέοι και οι νέες του νησιού ξεχύνονται στους δρόμους και στα σπίτια από το πρωί της παραμονής Χριστουγέννων, για να τραγουδήσουν με το παραδοσιακό βυζαντινό τους μέλος, εκτός από το γνωστό στο Πανελλήνιο: «Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας….» και τα ακόλουθα κάλαντα, κρατώντας στα χέρια το γλυκόηχο τριγωνάκι:
Αυτή είναι η ημέρα όπου ήρθε ο Λυτρωτής
από Μαριάμ μητέρα εκ Παρθένου γεννηθείς.
Άναρχος αρχήν λαμβάνει και σαρκούται ο Θεός,
ο αγέννητος γεννάται εις την φάτνην ταπεινός.
Άγγελοι το νέο λέγουν εις ποιμένας και βοσκούς,
ο αστήρ το θαύμα δείχνει εις τους μάγους και σοφούς (δίς).
Και του χρόνου!
------:------
Λένε επίσης και το Χριστουγεννιάτικο τραγούδι:
Χριστούγεννα, πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,
εβγάτε, δείτε, μάθετε πού ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα,
το μέλι τρώνε οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο το λούζονται οι κυράδες.
Ανοίχτε τα πουγκάκια* σας τα σφιχτοκλειδωμένα
και δώστε μας τον κόπο μας απ’ το χρυσό πουγκί σας.
Αν είστε από τους πλούσιους, φλουριά μη λυπηθείτε,
κι αν είστε από τους πάμφτωχους, ένα ζευγάρι κότες!
Και σας καληνυχτίζουμε, πέσετε κοιμηθείτε,
λιγάκι ύπνο πάρετε και πάλι σηκωθείτε,
στην εκκλησιά να τρέξετε μ’ όλη την προθυμία
και του Χριστού ν’ ακούσετε τη θεία λειτουργία.
Σ’ αυτό το σπίτι πού’ ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.
Κ’ εις έτη πολλά!
* πουγκάκι = μικρό σακουλάκι για χρήματα, βαλάντιο.