ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΣΑΝΤΕΣ ΣΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΕΝΤΥΠΟ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΑΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ (Ν. Υόρκη 1934-1943)

Τον  Οκτώβριο του 1934 άρχισαν εναρμονισμένα την πατριωτική τους δράση κατά του Φασισμού και της Ιταλικής Κατοχής των νησιών μας οι  Δωδεκανήσιοι μετανάστες της Νέας Υόρκης με την κυκλοφορία ενός μηνιαίου δίγλωσσου (ελληνο-αγγλικού) εντύπου με τίτλο:  «Δωδεκανήσιος / Dodecanesian. Δελτίον Δωδεκανησιακής Νεολαίας Αμερικής / Monthly Bulletin of Dodecanesian League of America.» Σκοπός του Δελτίου  ήταν η ενημέρωση των Δωδεκανησίων της Αμερικής και ο συντονισμός  τους για την παραπέρα διαφώτιση της  Αμερικανικής Κοινής Γνώμης για το αίτημα της απελευθέρωσης της Δωδεκανήσου. Κυκλοφόρησαν 76 συνολικά τεύχη από το 1934 ως το 1943.Τον Μάϊο του 1941 το περιοδικό διέκοψε την έκδοσή του με την κατοχή της Ελλάδας και την επανέλαβε το Νοέμβριο του 1943, όταν θεωρήθηκε επικείμενη σχεδόν η απελευθέρωση και άρχισε να διαφαίνεται στον ορίζοντα εφικτή η προσάρτηση της Δωδεκανήσου.

          Στην εφημερίδα αυτή δημοσιεύθηκαν βαρυσήμαντα άρθρα για τα Δωδεκάνησα από επιφανείς Δωδεκανήσιους πατριώτες, που υπήρξαν μετανάστες τόσο στην Αμερική όσο και στην Ελλάδα, σύντομες ειδήσεις και σχόλια από κάθε νησί και περιγραφές από τη δράση των Δωδεκανησιακών Σωματείων της Αμερικής. Αξιόλογα επίσης ήταν τα δημοσιεύματα με ιστορικό και λαογραφικό περιεχόμενο των  συνεργατών του εντύπου, πολλοί από τους οποίους έγραφαν ακόμη και με ψευδώνυμα για ευνόητους λόγους, καθώς και δεκάδες οι επιστολές που στηλίτευαν την ιταλική φασιστική κατοχή των νησιών.

          Από τους προσυπογράφοντες επώνυμους, τακτικότατους συνεργάτες, πρώτον θα μνημονεύσω τον Νισυριακής καταγωγής Φαρμακοποιό Ιάκωβο Καζαβή, ο οποίος κατέκλεισε με τα  μακροσκελή δημοσιεύματά του όλα σχεδόν τα φύλλα της εφημερίδας «Δωδεκανήσιος» από την αρχή έως το τέλος της έκδοσής τους. Άρθρα γραμμένα με στόμφο στα ελληνικά, αλλά και στα αγγλικά, κατακεραύνωναν τις ιταλικές φασιστικές «φρικαλεότητες» (όπως τις χαρακτήριζε)  στα Δωδεκάνησα και αποκάλυπταν στους Αμερικανούς και στους Έλληνες της διασποράς τον ακλόνητο πόθο των Δωδεκανησίων για ελευθερία και εθνική αποκατάσταση. Εκτενές υπήρξε και το άρθρο του στην αγγλική γλώσσα για το θρήσκευμα των Δωδεκανησίων, πάντοτε προς κατατοπισμό των Αμερικανών πολιτών. Θα συνεχίσει τα δημοσιεύματά του παραθέτοντας στον «Δωδεκανήσιον», πάλι στην αγγλική, από τον Σεπτέμβριο του 1938 έως το Μάϊο του 1939,  μιαν ενδιαφέρουσα ιστορική καταγραφή των αρχαίων χρόνων της ιδιαίτερης πατρίδας του Νισύρου. Θα ολοκληρώσει την αρθρογραφία του στην αγγλική, με ευρύτατη ιστορική αναφορά στην πρώτη ημέρα της κατάληψης μιας εκάστης των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς, σε μηνιαίες συνέχειες από τον Ιούλιο του 1939 έως και το Μάϊο του 1940. Ο σθεναρός αυτός πατριώτης συνέχισε ως τα τέλη της έκδοσης του «Δωδεκανήσιου», να δημοσιεύει αδιάκοπα άρθρα του, όπως ήταν ο αλφαβητικός  ονομαστικός κατάλογος σημαινόντων Δωδεκανησίων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, με τη μικροβιογραφία του καθενός από αυτούς και άλλα μικρότερα κείμενα  λογοτεχνικού ενδιαφέροντος για τα νησιά μας.

          Ένας άλλος φλογερός αγωνιστής, ο κουρέας από την Κω Νίκος Μανούσης θα καταπλήξει τους πάντες με τη ικανότητα της πένας του. Γρήγορα επέδειξε ασυγκράτητο ζήλο και θαυμαστή δραστηριότητα για το εθνικό ζήτημα, πρωτοστατώντας σε όλες τις κινήσεις για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Δωδεκανησιακής Νεολαίας Αμερικής, της οποίας διετέλεσε Πρόεδρος επί σειρά ετών, ενώ υπήρξε  και πρωτεργάτης στην  ίδρυση του επίσημου οργάνου αυτής της Νεολαίας, του «Δωδεκανήσιου».

          Συνέβαλε με την οικονομική στήριξη τη δική του και των συνεργατών του στην εδραίωση της έκδοσης αυτής και στη διάδοσή της σε όλη την Αμερική, όπου υπήρχαν Δωδεκανήσιοι μετανάστες, στην Αίγυπτο, στην Αθήνα, στον Πειραιά και αλλού.

          Στο φύλλο του Μαρτίου του 1938 ο παλαίμαχος αυτός Δωδεκανήσιος αγωνιστής θα κάμει έναρξη της δημοσίευσης μιας μελέτης του, η οποία θα αφορά τον επί 20ετίαν αγώνα των Δωδεκανησίων της Αμερικής υπέρ της ελευθερίας των νησιών τους. Στο φύλλο αυτό  διαβάζουμε τη σημείωση της Σύνταξης: «Μετά χαράς αναγγέλλομεν [τη δημοσίευση αυτή] προς τους αναγνώστας μας διότι ο κ. Μανούσης είναι ο αρμοδιώτερος προς μίαν τοιαύτην εργασίαν καθότι αυτός ούτος ευθύς εξ αρχής ήτο πρώτος μεταξύ των πρώτων εις τους αγώνας και γνωρίζει πολλάς λεπτομερείας τας οποίας δια της ιστορίσεώς του ταύτης θα μας παρουσιάση». Έτσι όλα σχεδόν τα μηνιαία φύλλα του εντύπου θα φιλοξενούν μέχρι και τον Αύγουστο του 1940 τα ενδιαφέροντα δημοσιεύματα του Νίκου Μανούση γύρω από το ιστορικό της ίδρυσης της Εθνικής Ενώσεως Δωδεκανησίων, για τη σύγκληση του πρώτου Πανδωδεκανησιακού Συνεδρίου, για την οργάνωση συλλαλητηρίου και την απήχηση που είχε αυτό στον Τύπο της Νέας Υόρκης και για όλες τις άλλες εθνικές ενέργειες των Δωδεκανησίων.

          Τρεις άλλοι εκλεκτοί Δωδεκανήσιοι συνεργάτες της εφημερίδας «Δωδεκανήσιος» έστελλαν τα αξιόλογα και αναλυτικά δημοσιεύματά τους από την Αθήνα όπου ζούσαν. Ήταν ο Αναστάσιος Φράγκος, ο Χριστόφορος Ανδριωτάκης και η Αντιγόνη Ζουρούδη.

          Ο Αναστάσιος Φράγκος από την Κάρπαθο θα αρχίσει την αρθρογραφία του τον Απρίλιο του 1935 με επετειακά κείμενα, υπενθυμίζοντας στους αναγνώστες  περιγράφοντάς τους λεπτομερώς άλλοτε τα είκοσι χρόνια από την έναρξη της ιταλικής δουλείας και άλλοτε το θλιβερό αιματηρό Πάσχα του 1919. Στο φύλλο του Σεπτεμβρίου του 1936 δημοσιεύει ολοσέλιδο αφιέρωμα για την Πατμιάδα Σχολή, ενώ σε μεταγενέστερα φύλλα απευθύνεται με πατρωτικά λόγια στις Δωδεκανησιακές Οργανώσεις της Αμερικής. Στο φύλλο του Μαΐου του 1939 κάνει γνωστά στους Δωδεκανήσιους μετανάστες της Αμερικής τα “Τραγούδια των Δωδεκανήσων”, που μόλις είχε καταγράψει ο μουσικολόγος καθηγητής Samuel Baud Bovy.

          Ο Κωακής καταγωγής θερμός πατριώτης Χριστόφορος Ανδριωτάκης θα στείλει ιδιαίτερες ανταποκρίσεις από την Αθήνα. Στο φύλλο του Ιανουαρίου του 1935 βαρυσήμαντο και γλαφυρό θα είναι το άρθρο του για το Δωδεκανησιακό ζήτημα και τη Συμφωνία της Ρώμης μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας. Ενώ στο φύλλο του Μαρτίου 1937 διαβάζουμε ένα υπέροχο πατριωτικό του ποίημα αφιερωμένο στη μέχρι τότε «εικοσιπεντάχρονη αποφράδα της σκλαβιάς». Άλλη μια σημαντική του αφιέρωση στην 25^η Μαρτίου του 1821 διαβάζουμε στο φύλλο του Μαρτίου του 1938, ενώ στο φύλλο του Μαΐου της ίδιας χρονιάς αποκρούει τους ασύστολους ισχυρισμούς του Μουσολίνι για άνετη ζωή στα  νησιά, διαψεύδοντάς τον με τα μαρτύρια στα οποία υπόκεινται οι Δωδεκανήσιοι. Τέλος στο φύλλο του Νοεμβρίου του 1938 προτρέπει με σθεναρά λόγια τους Δωδεκανησίους να συνεχίσουν αγωνιζόμενοι με πίστη για την ποθητή λευτεριά.

          Η Αντιγόνη Ζουρούδη, η «Μάνα της Δωδεκανήσου», με μακρά και ζηλευτή πατριωτική δράση στην Αθήνα, δεν παρέλειψε να δώσει την παρουσία της στον «Δωδεκανήσιον». Σε περίοδο, που είχεν ήδη ξεσπάσει το αυτοκέφαλο πολίτευμα της Εκκλησίας στα Δωδεκάνησα από τους Ιταλούς, γράφει και αποστέλλει στο φύλλο του Ιουνίου του 1935 βαρύγδουπο άρθρο με τίτλο: «Το Αυτοκέφαλον της Εκκλησίας της  Δωδεκανήσου και τα Βακουφικά Κτήματα», ενώ στο φύλλο του Σεπτεμβρίου της επόμενης χρονιάς αφιερώνει ολοσέλιδη αναφορά στις ηρωίδες της Δωδεκανήσου, μνημονεύοντας μια θαρραλέα πράξη της διευθύντριας του Παρθεναγωγείου Ρόδου Παρασκευής Λορεντζιάδου. Στο πρωτοσέλιδο  φύλλο του Μαρτίου του 1937 διαβάζουμε τον πύρινο  λόγο που εκφώνησε η Αντιγόνη Ζουρούδη στη Συνέλευση του Συλλόγου «Δωδεκανησιακόν Σχολείον», που η ίδια ίδρυσε στην Αθήνα, για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών των Δωδεκανησίων της Αθήνας και του Πειραιά, κάνοντας και σχετική έκκληση προς τους απόδημους Δωδεκανησίους να εμπιστευθούν τα παιδιά τους σ’ εκείνο το θαυμάσιο Σχολείο.

          Ο χώρος δεν επαρκεί για να αναφερθώ και σε άλλα ονόματα επιφανών Δωδεκανησίων μεταναστών, όπως ήταν ο Ιωάννης Καζούλης,  Αρχηγός του Δωδεκανησιακού Αγώνα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, που έδωσαν το παρόν στη μηνιαία έκδοση του «Δωδεκανήσιου», είτε με μικρά άρθρα και ανταποκρίσεις, είτε με απλές επιστολές, χαιρετίζοντας και θερμαίνοντας με τα καλύτερα πατριωτικά λόγια τους εν Αμερική αδελφούς τους. Οι πολύχρονοι αγώνες της εφημερίδας  «Δωδεκανήσιος» δεν θ’ αργήσουν να δικαιωθούν. Το φτερούγισμα της λευτεριάς θα έλθει και η Δωδεκάνησος λυτρωμένη για πάντα από τα φασιστικά δεσμά ανέπνευσε και πάλι το μυροβόλο αέρα στα στήθια της.